Overwinteren in het water

Steeds meer eigenaren kiezen ervoor hun boot of jacht tijdens de koude wintermaanden in het water te laten liggen en de voordelen zijn legio: Geen getakel, meer flexibiliteit en lagere stallingskosten – allemaal voordelen die een rol spelen bij deze beslissing. Holger Flindt, hoofd van de afdeling schadeclaims bij Pantaenius Yacht Insurance, benadrukt echter: “Deze variant van overwinteren moet zorgvuldig worden overwogen. Wie de mogelijkheid wil behouden om ook tijdens het koude seizoen te varen, moet regelmatig ter plaatse zijn en zijn/haar vaartuig goed in de gaten houden. Een schip dat louter uit kostenoverwegingen in het water blijft liggen en zelden of nooit wordt bezocht, zal snel te lijden hebben onder de weersomstandigheden.” Daarom is een zorgvuldige voorbereiding geboden.

EEN GESCHIKTE LIGPLAATS

Een boot in de havenkom is niet per sé veilig, omdat zelfs een zachte winter stormen en nachtvorst met zich mee kan brengen. De gekozen ligplaats moet daarom winterbestendig zijn, d.w.z. goed beschermd tegen wind en golven en niet blootgesteld aan deining, sterke stromingen en bovenal ijs”, legt Holger Flindt uit. “Overigens biedt niet elke haven ligplaatsen in het water voor overwintering. In sommige havens worden de steigers zelfs uit het water gehaald tijdens het koude seizoen! Het is dus zaak tijdig uit te zoeken of de betreffende haven het hele jaar open is en welke alternatieve havens kunnen worden gebruikt.”

Bovendien speelt de infrastructuur van de gekozen haven een doorslaggevende rol bij het overwinteren in het water. “Het is bijzonder belangrijk het hele jaar door een walstroomaansluiting te hebben, aangezien dit de enige manier is om ervoor te zorgen dat er tijdens bijzonder koude perioden geen vorst aan boord komt. In de praktijk gebeurt het telkens weer dat bevriezend water doorvoeren beschadigt. Hierdoor kunnen boten zinken. Vooral fittingen, leidingen en kranen die zich binnenin het schip boven het buitenste wateroppervlak bevinden lopen risico. Als een schip dus vaarklaar of zelfs bewoonbaar wil blijven gedurende de winter, dan mag de temperatuur aan boord niet onder het vriespunt dalen. Een extra radiator kan in dit verband uiterst nuttig zijn. Elektrische radiatoren die geschikt zijn voor continu gebruik en uitgerust zijn met een thermostaat, voorkomen dat bevriezend water slangen, leidingen of tanks beschadigt, zelfs op een laag niveau. De basisvoorwaarde hiervoor is een aansluiting op walstroom en deze is niet in elke haven beschikbaar of in sommige gevallen zelfs uitgeschakeld bij aanlegsteigers in kleinere jachthavens. Eigenaren dienen zich daarom tijdig op de hoogte te stellen van de plaatselijke omstandigheden.”

Indien er geen walstroom is of de stroomvoorziening onbetrouwbaar is, moet ervoor worden gezorgd dat het water in leidingen of slangen niet kan bevriezen waardoor de leidingen of slangen kunnen barsten. In geval van twijfel is het raadzaam slangen boven de waterlijn te verwijderen en slangen onder de waterlijn te vullen met (milieuvriendelijk!) antivriesmiddel. De motor moet ook worden afgetapt of worden doorgespoeld met antivries bij temperaturen onder het vriespunt.

Bepaalde werkzaamheden aan de boot, met name aan het onderwaterschip, zijn slechts in beperkte mate in het water mogelijk. Dus als u van plan bent in het voorjaar een nieuwe laag antifouling aan te brengen of andere onderhoudswerkzaamheden uit te voeren, dient u te informeren naar de kraan- of scheepshellingfaciliteiten in het havengebied.

GOED OVERWINTEREN

Zodra de beslissing voor overwintering in het water is genomen, volgt de juiste voorbereiding van het schip. “Wie regelmatig de steiger bezoekt en zijn/haar boot of jacht tijdens de winter gebruikt, hoeft in eerste instantie geen grote voorbereidingen te treffen, afgezien van algemene zorgplichten, het vastzetten van het schip met voldoende stootwillen, lijnen en een dekzeil, en het in de gaten houden van de weersvoorspellingen,” aldus Holger Flindt. De situatie is echter anders wanneer het vaartuig of jacht de hele winter aan de steiger blijft liggen en pas in het voorjaar weer wordt gebruikt. In dat geval moet de boot grondig winterklaar worden gemaakt. Niet alleen om diefstal te voorkomen, maar ook om schimmelvorming tegen te gaan en gevoelige apparatuur zoals elektronica of buitenboordmotoren te beschermen tegen lage temperaturen. Alle losse inventaris en apparatuur moet worden gedemonteerd, verwijderd en op een vorstvrije plaats worden opgeslagen. Vochtige lucht, in combinatie met vorst, laat niets onbeschadigd en alle uitrusting, of het nu gaat om zeilen, dekzeilen of de buiskap, zal in de koude buitenlucht veel sneller aan slijtage onderhevig zijn.”

Winterklaar maken betekent ook het anker en de ketting schoonmaken, gevoelige houten voorwerpen aan dek met een dekzeil bedekken, en kussen benedendeks leggen of verwijderen. Het onderruim moet ook worden geleegd, kast- en kluisdeuren moeten worden geopend, en de accu’s aan boord moeten volledig worden opgeladen.

ATTENTIE, “DRUIPSTEENGROT!”

Als het kouder wordt, ligt er een grote vijand van de boot op de loer. Vocht kan benedendeks grote schade aanbrengen en zelfs de gezondheid in gevaar brengen. Of en hoeveel vocht zich onder het dek verzamelt, hangt af van verschillende factoren. In het ergste geval zijn schimmel, schimmelsporen en mufheid het gevolg, en daarom is het belangrijk de nodige voorzorgsmaatregelen te treffen. In de praktijk hebben verschillende methoden hun waarde bewezen. Sommigen maken hun schip zo goed als waterdicht en installeren diverse luchtontvochtigers benedendeks, terwijl anderen opteren voor continue geforceerde ventilatie aan boord. Bij deze laatste optie worden zoveel mogelijk luiken op een kier gelaten, vergelijkbaar met stootventilatie in een flat of huis, zodat de lucht onderdeks voldoende kan circuleren. Het ongunstige neveneffect hiervan is echter dat er steeds nieuw vocht het interieur van het schip kan binnendringen.

“Als u vocht wilt filteren en tegelijkertijd voor zo veel mogelijk luchtverversing wilt zorgen, dient u de reservoirs van de luchtontvochtiger regelmatig te legen. Anders kan er uiteindelijk water tegen de koude rompwand condenseren, het onderruim instromen en zo schimmel veroorzaken,” benadrukt Holger Flindt. “Uiteraard kan er ook een kachel worden gebruikt om te voorkomen dat het vocht zich op de oppervlakken afzet. Maar de energie die dit kost, is buiten alle proporties.”

Onze tip: Controleer de hoeveelheid water in het voorjaar en verander zo nodig van strategie om de vochtigheid aan boord in de komende winter te verminderen.

Bij langdurige vorst is het raadzaam de motoren en systemen winterklaar te maken, alle doorvoeren van antivries te voorzien, en alle watertanks te legen. “Vooral wat de verzekering betreft, is het raadzaam de nodige zorg in acht te nemen,” benadrukt Holger Flindt. “Een van de plichten van de scheepseigenaar is om voldoende beschermende maatregelen te treffen voordat de vorstperiode begint. Gebeurt dit niet en ontstaat er schade, dan kan het eigen handelen als grove nalatigheid worden beschouwd en kan de schaderegeling dienovereenkomstig worden verlaagd. Als u van plan bent uw vaartuig in het water te laten overwinteren, moet u dus tijdig met uw verzekeringsmaatschappij over uw plannen praten en nagaan of deze vorm van winterberging, zoals bij Pantaenius, in de dekking is inbegrepen of is uitgesloten, alsmede eventuele gevolgschade.”