Logowanie dla właścicieli łodzi i jachtów
05/04/2022
Zapobieganie | Konserwacja i technologia
Ochrona odgromowa na łodziach i jachtach
Skuteczność prawidłowo zainstalowanych systemów ochrony odgromowej została już dawno udowodniona, jednak niestety takie urządzenia nie są jeszcze standardem na łodziach i jachtach. Właściciele mogą jednak działać. Specjalistyczne firmy oferują kilka możliwości uniknięcia lub przynajmniej zmniejszenia niszczących skutków uderzenia pioruna; możliwości te zostały pokrótce opisane poniżej.
W ostatnich latach liczba szkód spowodowanych uderzeniami pioruna w Pantaenius wzrosła trzykrotnie. Ich udział w ogólnej sumie szkód wynosi już około dziesięciu procent i rośnie. Skutki bezpośredniego lub pośredniego uderzenia pioruna mogą być bardzo różne, jednak często stanowią poważne zagrożenie dla ludzi i sprzętu. Po niezauważonym uderzeniu pioruna łódź może zatonąć na nabrzeżu nawet kilka dni później. Jednak to, czy łódź wytrzyma uderzenie, nie jest wyłącznie kwestią szczęścia. Skutecznym zabezpieczeniem są prawidłowo zainstalowane systemy ochrony odgromowej.
JAK DZIAŁA OCHRONA ODGROMOWA NA POKŁADZIE?
Systemy ochrony odgromowej to skomplikowane urządzenia, które pełnią kluczową funkcję na pokładzie. Dlatego ich instalacja powinna być zawsze wykonywana przez specjalistyczną firmę. Technicznie sprawny system ochrony odgromowej składa się zazwyczaj z kombinacji piorunochronu i
zabezpieczenia przepięciowego. Oprócz tego, system inhibitora DDCE ma na celu aktywne zapobieganie uderzeniu pioruna poprzez zapewnienie wyrównania potencjałów w bezpośrednim otoczeniu łodzi. Konkretne środki, jakie należy podjąć, zależą w dużym stopniu od rejonu rejsu i typu jednostki. Stocznie, dealerzy lub elektrycy jachtowi mogą udzielić porad w wielu kwestiach dotyczących ochrony odgromowej i wykonać odpowiednie prace. Jeśli prace wykonuje samodzielny majsterkowicz warto, aby jego praca została dokładnie sprawdzona i udokumentowana przez specjalistę.
Ochrona odgromowa w praktyce
PIORUNOCHRON
Przewodzenie pioruna ma na celu przechwycenie i odprowadzenie do ziemi energii elektrycznej, która może wynosić kilka tysięcy woltów i amperów. Osiąga się to łącząc wszystkie elementy przewodzące na pokładzie ze sobą i z ziemią, dzięki czemu uzyskuje się stały potencjał elektryczny. Po prawidłowym zainstalowaniu zapobiega się porażeniu osób i minimalizuje się uszkodzenia łodzi.
Jeden lub kilka miedzianych lub stalowych prętów odgromowych mocuje się do masztu i innych odsłoniętych części, w zależności od poziomu ochrony i konstrukcji łodzi. Fachowy montaż pozwala uzyskać strefę ochronną obejmującą wszystkie obszary statku. Energia pioruna jest odprowadzana do ziemi za pośrednictwem piorunochronu.
Na jachtach żaglowych odbywa się to poprzez metalowy maszt oraz wanty i sztagi. Jachty żaglowe z drewnianymi masztami oraz jachty motorowe wykorzystują miedziany kabel, który odprowadza energię do ziemi. W każdym przypadku należy przestrzegać odpowiednich wymiarów piorunochronów i przewodów. Uziemienie wykonuje się poprzez stalowy kadłub, zainstalowaną płytę uziemiającą lub stępkę. Żeglarze muszą upewnić się, że uziemienie znajduje się pod wodą nawet podczas przechyłów. Nawet jeśli odgromnik zostanie przeprowadzony przez łódź, wyrównanie potencjałów musi być zapewnione również wewnątrz, aby chronić przed niebezpiecznym napięciem i łukami elektrycznymi. Oznacza to, że wszystkie elementy przewodzące muszą być połączone ze sobą oraz z uziemieniem. Należą do nich np. kuchenka, zlewozmywak, umywalki i akumulatory. Uwaga: połączenia przewodników muszą wytrzymać ogromne wyładowania atmosferyczne. Większość standardowych złączy używanych zwykle na pokładzie nie nadaje się do tego celu.
OCHRONA PRZECIWPRZEPIĘCIOWA
Jest to wyłącznik przeciwprzepięciowy, który chroni podłączone dalej urządzenia, takie jak sprzęt nawigacyjny, oświetlenie i wszelkie inne urządzenia elektryczne podłączone na pokładzie w przypadku skoków napięcia. Ta forma ochrony odgromowej zapobiega uszkodzeniom spowodowanym przepięciami indukcyjnymi i pojemnościowymi w przypadku uderzenia pioruna w bezpośrednim sąsiedztwie jachtu.
Aby zapewnić skuteczną ochronę kable pokładowe powinny być układane w osłoniętych kanałach kablowych. W pokładowej instalacji elektrycznej, połączeniach lądowych oraz na wejściach i wyjściach linii sygnałowych, powinny być zainstalowane tzw. odgromniki i ograniczniki przepięć. Systemy elektryczne są często podzielone na
na kilka stref ochrony odgromowej, podzielonych według nazw przewodów. Pojemność poszczególnych przewodów jest dostosowana do potencjalnego zagrożenia wynikającego z występujących prądów.
PODEJŚCIE ALTERNATYWNE: ZAPOBIEGANIE UDERZENIOM PIORUNA
W przeciwieństwie do konwencjonalnej metody odprowadzania piorunów, rynek oferuje obecnie alternatywną metodę zapobiegania uszkodzeniom jednostek. Tak zwany system DDCE firmy Dinnteco wykorzystuje zasadę wyrównywania potencjałów w taki sposób, że nie dochodzi do wyładowań atmosferycznych w chronionym obszarze wokół łodzi lub jachtu.
W systemie DDCE nadmiar ładunków ujemnych jest absorbowany z powietrza i odprowadzany przez uziemienie. Proces ten eliminuje dodatnio naładowane prądy wznoszące i w ten sposób zapobiega tworzeniu się pioruna w zasięgu urządzenia. Im większy jest DDCE, tym więcej ładunków ujemnych może rozproszyć i tym większy jest chroniony obszar. System wymaga jedynie odpowiedniego uziemienia i nie wymaga zasilania.
System ten, pierwotnie opracowany do ochrony budynków, został rozwinięty specjalnie do zastosowań morskich i zapewnia wysoce skuteczne
zmniejszenie prawdopodobieństwa uderzenia pioruna w chroniony obszar. System DDCE, jeśli został prawidłowo zainstalowany, jest uznawany przez firmę Pantaenius za odpowiedni system ochrony odgromowej.
W Europie system DDCE jest obecnie sprzedawany wyłącznie przez firmę ELNA, która specjalizuje się w technologii bezpieczeństwa i komunikacji oraz komponentach elektrycznych stosowanych w lotnictwie, żegludze i technice pojazdowej.
ELNA GmbH
Heidehofweg 22
25499 Tangstedt
+49 (0)4101 301-01
info@elna.de
www.elna.de